پرسشی که مطرح است چرخه حیات نرم‌افزار (Software Development Life Cycle - SDLC) در چارچوب ITIL 4 را اجرا کنیم یا در DevOps ؟:
چرخه حیات نرم‌افزار در ITIL 4
- تمرکز اصلی: مدیریت خدمات فناوری اطلاعات و ارائه ارزش مستمر به مشتریان.
- دیدگاه: کل فرآیند از طراحی، توسعه، استقرار، بهره‌برداری تا به‌روزرسانی و بازنشستگی نرم‌افزار به‌عنوان یک سرویس دیده می‌شود.
- مراحل کلیدی:
- ایده و طراحی: تعریف نیازها و طراحی سرویس یا نرم‌افزار.
- توسعه و تست: ساخت نرم‌افزار و آزمون آن.
- استقرار: پیاده‌سازی نرم‌افزار در محیط عملیاتی.
- عملیات و نگهداری: نظارت، مدیریت مشکلات و به‌روزرسانی.
- بازنشستگی: پایان عمر نرم‌افزار و حذف آن.
- ویژگی‌ها: تاکید بر مدیریت ریسک، کیفیت خدمات، هماهنگی بین بخش‌های مختلف IT و رعایت فرآیندهای استاندارد.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار در DevOps
- تمرکز اصلی: تسریع تحویل نرم‌افزار با کیفیت بالا از طریق همکاری نزدیک تیم‌های توسعه و عملیات.
- دیدگاه: چرخه‌ای و تکرارشونده شامل توسعه، تست، استقرار و بازخورد مستمر.
- مراحل کلیدی:
- برنامه‌ریزی: تعریف ویژگی‌ها و وظایف.
- کدنویسی: توسعه نرم‌افزار.
- ساخت (Build): ساخت و آماده‌سازی نرم‌افزار.
- تست: اجرای خودکار تست‌ها برای اطمینان از کیفیت.
- استقرار (Deploy): پیاده‌سازی خودکار در محیط‌های مختلف.
- عملیات: نظارت و مدیریت عملکرد نرم‌افزار.
- بازخورد: جمع‌آوری بازخورد و اصلاح سریع.
- ویژگی‌ها: استفاده از خودکارسازی (Automation)، فرهنگ همکاری و بازخورد سریع برای بهبود مستمر.
| ویژگی‌ها | ITIL 4 | DevOps |
|---|---|---|
| رویکرد | مدیریت خدمات با دید سازمانی | همکاری تیم توسعه و عملیات |
| ساختار چرخه | مرحله‌ای و رسمی | چرخه‌ای، تکرارشونده و چابک |
| تمرکز | کیفیت و پایداری سرویس | سرعت تحویل و انعطاف‌پذیری |
| خودکارسازی | محدود به فرآیندهای ITSM | گسترده و در همه مراحل |
| مدیریت ریسک و هماهنگی | بسیار برجسته | بر همکاری و بازخورد سریع تاکید دارد |
اگر بخواهید چرخه عمر نرم‌افزار را از نظر مدیریت و عملیات کلی نگاه کنید، ITIL 4 جامع‌تر و سازمانی‌تر است؛ ولی اگر هدف، سرعت و چابکی توسعه و انتشار نرم‌افزار باشد، DevOps بهترین انتخاب است.
چرخه‌ی عمر نرم‌افزار در ITIL 4، برخلاف تصور رایج، صرفاً از لحظه‌ی خرید تا لحظه‌ی حذف یک نرم‌افزار ادامه نمی‌یابد؛ بلکه فرایندی پیوسته است برای خلق، حفظ و توسعه‌ی «ارزش» برای کاربر. این چرخه با «برنامه‌ریزی» شروع می‌شود، با «طراحی» و «توسعه» ادامه می‌یابد، به «تحویل» و «پشتیبانی» می‌رسد، و در نهایت با «بهبود مستمر»، به نقطه‌ای بازمی‌گردد که در آن، سرویس نه‌فقط ادامه پیدا می‌کند، بلکه هوشمندتر، امن‌تر و قوی‌تر از قبل می‌شود.
بانکداری امروز دیگر فقط ارائه نرم‌افزار نیست، بلکه «خدمات» (As a Service) ارائه می‌دهد؛ یعنی نرم‌افزار، زیرساخت، امنیت، پشتیبانی و همه فرآیندهای مرتبط به‌صورت یک خدمت مستمر و قابل اطمینان به مشتری تحویل می‌شود.
چرا ITIL4؟
- تمرکز روی مدیریت خدمات IT: ITIL چارچوبی برای تضمین کیفیت و پایداری خدمات فناوری اطلاعات است، نه فقط توسعه نرم‌افزار.
- تجربه مشتری و ارزش مستمر: ITIL 4 کمک می‌کند خدمات بانکی با کیفیت بالا، امنیت و قابلیت اطمینان دائمی ارائه شود.
- هماهنگی بین تیم‌ها: بانک‌ها بخش‌های مختلف IT، امنیت، توسعه و عملیات را با فرآیندهای استاندارد ITIL هماهنگ می‌کنند.
- پشتیبانی از مدل سرویس‌محور: از طراحی تا نگهداری و بازنشستگی خدمت، همه مراحل مدیریت می‌شود.
- ریسک‌مدیریت و انطباق با مقررات: بانک‌ها با استانداردهای سختگیرانه‌ای روبرو هستند؛ ITIL کمک می‌کند ریسک‌ها را کنترل و مستندات لازم را حفظ کنند.
بنابراین، چون بانکداری الان یک سرویس پیوسته و چندلایه است، ITIL 4 بهترین چارچوب برای مدیریت کل چرخه حیات این خدمت است، نه صرفاً یک مدل توسعه نرم‌افزار.
در چنین لحظات بحرانی، سازمان‌ها به چیزی فراتر از پشتیبانی نیاز دارند؛ آن‌ها به یک شریک راهبردی نیاز دارند—شریکی که قبل از حمله فکر کرده، در هنگام حمله آماده باشد، و بعد از حمله مسیر را بشناسد.
می‌توانستید:
✅ با طراحی نسخه اضطراری (Degraded Mode) برای نرم‌افزارها،
✅ با مانیتورینگ ۲۴ ساعته و تحلیل آنی رخدادها،
✅ با اجرای تست‌های فشار، نفوذ و سناریوهای بحران،
✅ و با پیاده‌سازی کامل چرخه‌ی ITIL 4 برای مدیریت سرویس،
ضربه را نه‌تنها کاهش دهد، بلکه آن را به فرصتی برای بازسازی، اعتمادسازی و بهبود واقعی تبدیل کنید.
اگر امروز احساس خطر کرده‌اید، دیر نیست؛
همین حالا با ما تماس بگیرید و جلسه ارزیابی امنیت و تداوم سرویس خود را رزرو کنید.
مدانت، مشاور شما در تاب‌آوری دیجیتال.
