Impact Analysis یا ارزیابی تأثیر، فرآیندی است که برای شناسایی و بررسی تأثیرات تغییرات و مشکلات احتمالی بر روی خدمات، سیستم‌ها و سازمان‌ها استفاده می‌شود. در ITIL4، این روش به عنوان یک ابزار حیاتی برای ارزیابی و مدیریت تغییرات و رویدادهای بحرانی به کار گرفته می‌شود. هدف از این تحلیل، پیش‌بینی دقیق نتایج و عواقب تغییرات پیشنهادی بر سیستم‌های خدماتی و کاهش ریسک‌های مربوط به تغییرات است.
در این فرآیند، ارزیابی می‌شود که چگونه تغییرات می‌توانند به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات (IT) یا عملیات سازمانی آسیب برسانند یا آن‌ها را بهبود بخشند. همچنین این روش کمک می‌کند تا ارتباطات پیچیده بین سرویس‌ها شناسایی شود و اولویت‌بندی مؤثرتری در فرآیندهای مدیریت رویدادها و حوادث بحرانی صورت گیرد.
Impact Analysis به تصمیم‌گیرندگان یاری میرساند تا با دقت بیشتری تأثیرات مثبت و منفی تغییرات را پیش‌بینی کرده و تغییرات بهینه‌تری را به اجرا بگذارند. این روش در ITIL4 همچنین با مدیریت ریسک و بهبود مستمر همسو می‌شود و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا کارایی بیشتری در مواجهه با تغییرات ایجاد کنند و از قطعی‌ها و مشکلات غیرمنتظره جلوگیری کنند. اما این کار چگونه انجام می‌شود؟
فرایند پیاده‌سازی ارزیابی تاثیر چگونه است؟
1. تعریف تغییر یا مشکل (Change/Issue Definition)
ابتدا باید تغییر یا مشکلی که قصد دارید ارزیابی کنید به‌طور دقیق تعریف شود. باید مشخص کنید که چه چیزی در حال تغییر است (مثلاً یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری، اضافه‌کردن یک ویژگی جدید یا رفع یک خطا)، و این تغییر یا مشکل چگونه می‌تواند بر سیستم یا خدمات تأثیر بگذارد.
2. شناسایی دارایی‌ها و سرویس‌های تحت تأثیر (Identify Affected Assets and Services)
در این مرحله، باید مشخص شود که کدام سرویس‌ها، سیستم‌ها، نرم‌افزارها یا اجزای زیرساخت IT تحت تأثیر تغییرات قرار می‌گیرند. این شامل سرورها، شبکه‌ها، پایگاه‌داده‌ها، نرم‌افزارها و سرویس‌هایی است که ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر قرار بگیرند.
3. تحلیل وابستگی‌ها (Dependency Analysis)
بسیاری از سرویس‌ها و سیستم‌ها به‌هم وابسته‌اند، و تغییر در یکی از آن‌ها ممکن است باعث تأثیرات زنجیره‌ای بر سایر بخش‌ها شود. بنابراین، بررسی و تحلیل وابستگی‌ها برای درک دقیق‌تر این تأثیرات حیاتی است. به عنوان مثال، اگر یک سرور حیاتی تحت تأثیر قرار گیرد، ممکن است سرویس‌های دیگری نیز دچار اختلال شوند.
4. ارزیابی میزان تأثیرات (Assess the Magnitude of Impact)
در این مرحله باید میزان تأثیرات بررسی و طبقه‌بندی شود. این کار شامل سنجش میزان اهمیت و بحرانی بودن تغییر است. به عنوان مثال، آیا این تغییر می‌تواند باعث قطعی سرویس‌ها شود؟ آیا ممکن است داده‌های مهم از دست بروند؟ آیا عملکرد سیستم کند می‌شود؟ در ITIL 4، معمولاً تأثیرات را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:
برای اجرای Impact Analysis یا ارزیابی تأثیر تغییرات، باید مراحل و گام‌های مشخصی را طی کنید. این مراحل به شما کمک می‌کنند تا بتوانید به شکلی سیستماتیک تأثیرات یک تغییر یا رویداد را بر روی خدمات یا سیستم‌های IT سازمان ارزیابی کنید. در ادامه، مراحل اجرای Impact Analysis را توضیح می‌دهم:
در زیر جدولی برای امتیازبندی تأثیرات تغییرات یا مشکلات ارائه شده است. این جدول به تعیین سطح تأثیرات کمک می‌کند و می‌تواند در فرآیند Impact Analysis مفید باشد.
