برای اجرای موفقیت‌آمیز تغییرات بر اساس چارچوب ITIL، علاوه بر سایر متدهای روانشناسی تغییر نظیر: مدل ADKAR و مدل تغییر کرت لوین (Lewin’s Change Model) ، مدل Kubler-Ross نیز روش دیگری است که می‌تواند بسیار کارآمد باشد. تغییر همواره با واکنش‌های احساسی همراه است. این واکنش‌ها می‌توانند در برابر یک فقدان شخصی مانند مرگ عزیزان یا در برابر یک تحول سازمانی مانند تغییر ساختار کاری ظاهر شوند. مدل Kubler-Ross که با عنوان «منحنی سوگ» شناخته می‌شود، ابتدا در روان‌شناسی برای توصیف تجربه‌های فرد در مواجهه با مرگ به‌کار رفت، اما بعدها در مدیریت تغییر سازمانی نیز به‌کار گرفته شد. معرفی مدل Kubler-Ross این مدل پنج مرحله‌ی احساسی را در مواجهه با تغییر یا فقدان توصیف می‌کند. در سازمان‌ها، کارکنان هنگام مواجهه با تغییرات عمده، مانند تغییر در فرآیندها، ابزارها یا ساختار تیمی، معمولاً این مراحل را تجربه می‌کنند. جدول مراحل مدل Kubler-Ross مرحله توضیح مثال سازمانی 1. انکار (Denial) فرد واقعیت تغییر را انکار می‌کند و آن را جدی نمی‌گیرد. کارمندی معتقد است ساختار جدید موقتی است و بی‌تأثیر خواهد بود. 2. خشم (Anger) احساس بی‌عدالتی، نارضایتی و خشم نسبت به فرایند تغییر ایجاد می‌شود. کارمند دیگری از نبود مشورت با تیم در تصمیم‌گیری گلایه دارد. 3. چانه‌زنی (Bargaining) تلاش برای مذاکره و کاهش شدت یا دامنه‌ی تغییر صورت می‌گیرد. کارکنان پیشنهاد می‌دهند که ابزار قبلی به موازات سیستم جدید حفظ شود. 4. افسردگی (Depression) احساس ناامیدی، خستگی یا سردرگمی نسبت به تغییر در فرد ایجاد می‌شود. برخی افراد انگیزه‌ی خود را از دست می‌دهند و عملکردشان کاهش می‌یابد. 5. پذیرش (Acceptance) تغییر به عنوان واقعیتی اجتناب‌ناپذیر پذیرفته می‌شود و آمادگی برای تطبیق شکل می‌گیرد. افراد شروع به یادگیری ابزارهای جدید و همکاری با ساختار تازه می‌کنند. کاربرد در چارچوب‌های مدیریتی مانند ITIL در چارچوب‌هایی مانند ITIL که مدیریت خدمات فناوری اطلاعات را هدف قرار می‌دهند، تغییرات در فرآیندها و ساختارهای کاری بسیار رایج است. به عنوان مثال، زمانی‌که یک سازمان تصمیم می‌گیرد ساختار تیم پشتیبانی سنتی را با ساختار DevOps جایگزین کند، کارکنان ممکن است به ترتیب مراحل منحنی سوگ را تجربه نمایند. در چنین شرایطی، آگاهی مدیران از این مدل می‌تواند در موارد زیر مفید واقع شود: مدل Kubler-Ross فراتر از حوزه‌ی درمان و روان‌شناسی، به ابزاری مؤثر در مدیریت تغییر تبدیل شده است. این مدل با تبیین مراحل احساسی کارکنان، به مدیران کمک می‌کند تا فرآیند تغییر را نه صرفاً فنی، بلکه انسانی نیز ببینند و از این طریق، مسیر تغییر را از مقاومت به همکاری هدایت کنند. سناریو بررسی واکنش‌های تیم پشتیبانی در مواجهه با تغییر ساختاری با استفاده از مدل کوبلر-راس در یکی از جلسات صبحگاهی شرکت، مدیر فناوری اطلاعات اعلام می‌کند: «از ابتدای هفته آینده، تیم پشتیبانی با تیم توسعه یکپارچه خواهد شد و از این پس، فعالیت‌ها در قالب ساختار DevOps ادامه خواهد یافت.» در پی این اعلام، یکی از اعضای تیم، با تعجب واکنش نشان می‌دهد: «DevOps؟ مگر ساختار فعلی چه مشکلی دارد؟ ما که با آن احساس راحتی می‌کردیم.» در چنین موقعیتی، افراد وارد مرحله‌ای تدریجی از واکنش‌های احساسی می‌شوند که در مدل روان‌شناختی کوبلر-راس (Kubler-Ross) با عنوان منحنی سوگ معرفی شده است. مدل کوبلر-راس (منحنی سوگ) مدل کوبلر-راس در ابتدا برای توصیف واکنش‌های روانی افراد در مواجهه با فقدان‌های عاطفی، به‌ویژه مرگ عزیزان، ارائه شد. با گذشت زمان، کاربرد این مدل در مدیریت تغییر سازمانی نیز گسترش یافت، چراکه تجربه‌ی تغییر در محیط کاری نیز با واکنش‌های احساسی مشابهی همراه است. این مدل پنج مرحله‌ی اصلی را شامل می‌شود که به‌صورت متوالی یا غیرخطی، توسط افراد مختلف طی می‌شود. مراحل پنج‌گانه مدل Kubler-Ross در محیط سازمانی مرحله نوع واکنش احساسی نمونه واکنش در محیط کاری 1. انکار (Denial) عدم پذیرش واقعیت تغییر؛ تلاش برای نادیده‌گرفتن آن «این هم مانند پروژه‌های […]

مدل تغییر کرت لوین (Lewin’s Change Model) یکی از بنیادی‌ترین چارچوب‌ها در حوزه مدیریت تغییر سازمانی است که با سه مرحله اصلی، سادگی را با عمق تحلیلی ترکیب می‌کند. این مدل ابتدا بر ضرورت خروج از وضعیت ایستا و تثبیت‌شده موجود تأکید دارد؛ جایی که باید با شناسایی ناکارآمدی‌ها، مقاومت درونی افراد نسبت به تغییر را کاهش داد (مرحله “یخ‌زدایی” یا Unfreeze). سپس، در مرحله دوم یعنی “تغییر” (Change)، اقدامات اصلاحی اجرا می‌شوند: از آموزش و بازطراحی فرایندها تا نوسازی نگرش‌ها و رفتارهای کارکنان. در نهایت، مرحله “یخ‌زدایی دوباره” (Refreeze) بر تثبیت تغییرات و تبدیل آن‌ها به هنجار جدید تمرکز دارد؛ این کار از طریق نهادینه‌سازی سیاست‌ها، ایجاد مشوق‌ها و بازسازی ساختارهای حمایتی صورت می‌گیرد. مدل لوین با اینکه تاریخی است، همچنان به‌عنوان چارچوبی مؤثر در پروژه‌های تحول دیجیتال و استقرار استانداردهایی نظیر ITIL به‌کار می‌رود. جزییات بیشتر…

از دیگر متدهای مدیریتی و روانشناسی مدیریت تغییر می‌توان به مدل تغییر کرت لوین (Lewin’s Change Model) اشاره کرد. بخصوص اگر این مدل را در دنیای فناوری اطلاعات بخواهیم در راستای تغییرات لحاظ کنیم بسیار می‌تواند کاربردی باشد. این یعنی در دنیای پرتحول فناوری اطلاعات، جایی که تغییر تنها ثابت همیشگی‌ست، سازمان‌ها برای حفظ رقابت‌پذیری و بهبود خدمات، نیازمند چارچوب‌هایی مؤثر برای مدیریت تغییر هستند. یکی از شناخته‌شده‌ترین و در عین حال ساده‌ترین مدل‌ها در این حوزه، مدل تغییر کرت لوین (Lewin’s Change Model) است. این مدل، نه‌تنها در روان‌شناسی تغییر ریشه دارد، بلکه در پیاده‌سازی چارچوب‌هایی نظیر ITIL نیز کارآمد و قابل اتکا است. برای آب کردن یخ مقاومت در برابر تغییر، مدل تغییر کرت لوین همچون یک ذوب‌کننده ماهر عمل می‌کند. ابتدا با مرحله “یخ‌زدایی” (Unfreezing) شروع می‌کنیم، جایی که باید ساختارهای قدیمی و عادات جاافتاده را به چالش بکشیم و فضای ذهنی افراد را برای پذیرش نوآوری باز کنیم. این مرحله نیاز به آگاهی‌بخشی و ایجاد احساس اضطرار دارد تا افراد متقاعد شوند که تغییر ضروری است. سپس وارد مرحله “حرکت” (Changing) می‌شویم، جایی که گام‌های عملی و ملموس به سوی تغییر برداشته می‌شود و فرد می‌آموزد که چطور در دنیای جدید عمل کند. در نهایت، با “یخ‌زدن مجدد” (Refreezing) تغییرات را تثبیت کرده و این روند را به جزئی از هویت جدید سازمان تبدیل می‌کنیم تا اطمینان حاصل شود که دیگر یخ مقاومت نتواسته است از حرکت بازماند. مدل لوین بر پایه سه مرحله‌ی کلیدی بنا شده است: یخ‌زدایی، تغییر، و یخ‌زدایی دوباره (تثبیت). این سه‌گانه‌ ساده، مسیر عبور از مقاومت به پذیرش را ترسیم می‌کند. 1. Unfreeze – یخ‌زدایی: خداحافظی با ثبات قدیمی در آغاز هر تغییری، نخستین وظیفه مدیران این است که کارکنان را از حالت «ثبات روانی» یا به‌عبارت بهتر، «انجماد رفتاری» خارج کنند. این مرحله به معنای زیر سؤال بردن وضع موجود است. در حوزه ITSM، این مرحله می‌تواند با نمایش ناکارآمدی فرآیند فعلی یا آمار نارضایتی کاربران آغاز شود. 🛠 مثال: زمانی که تیم IT با تیکت‌هایی مواجه است که دیر پاسخ داده می‌شوند و کاربران ناراضی‌اند، می‌توان با شفاف‌سازی داده‌ها و دریافت بازخورد واقعی، اعضای تیم را متوجه ضرورت تغییر کرد. 2. Change – تغییر: عبور از نااطمینانی حال که انجماد اولیه شکسته شده، نوبت به ایجاد و اعمال تغییر می‌رسد. این مرحله، زمان یادگیری، آموزش و بازتعریف نقش‌هاست. در ITIL، این فاز می‌تواند شامل استقرار ابزار جدید ITSM، طراحی مجدد فرآیند Incident Management یا تغییر در الگوهای گزارش‌دهی باشد. 🛠 مثال: آموزش کارکنان برای استفاده از سیستم جدید مدیریت خدمات و تعریف مجدد وظایف پشتیبانی در ساختار جدید. 3. Refreeze – یخ‌زایی دوباره: نهادینه‌سازی تغییر هر تغییری اگر تثبیت نشود، به‌راحتی به حالت پیشین بازخواهد گشت. مرحله سوم مدل لوین، به معنای «یخ‌زدایی دوباره» است؛ یعنی رسیدن به یک وضعیت پایدار جدید که در آن، تغییرات تبدیل به بخشی از فرهنگ و رویه‌ سازمانی می‌شوند. 🛠 مثال: ایجاد سیاست‌های جدید، سازگار کردن سیستم‌های پاداش، و گنجاندن رفتارهای جدید در ارزیابی عملکرد، تضمین می‌کند که استفاده از ابزار جدید ITSM به عنوان «روال عادی» پذیرفته شود. مدل لوین، با ساختار مرحله‌ای خود، به‌خوبی با فرآیندهای مدیریت تغییر در ITIL سازگار است. هنگام تغییر یک Service، ایجاد یک RFC (درخواست تغییر)، یا استقرار فناوری جدید، سازمان نیاز دارد کارکنانش را از فاز انکار، عبور داده و به پذیرش برساند. مدل لوین با تمرکز بر روان‌شناسی انسان‌ها و فرآیندهای رفتاری، به‌عنوان مکملی قدرتمند برای چارچوب‌های ساختاری مانند ITIL عمل می‌کند. مدل تغییر کرت لوین در مدیریت خدمات فناوری اطلاعات مرحله توضیح مثال در مدیریت خدمات (ITIL) 1. یخ‌زدایی (Unfreeze) ایجاد آگاهی نسبت به ناکارآمدی وضعیت فعلی و ضرورت تغییر ارائه گزارش‌هایی مبنی بر تأخیر در پاسخ‌گویی به تیکت‌ها و نارضایتی کاربران، جهت […]

مدل ADKAR یک چارچوب مدیریتی برای مدیریت تغییرات فردی و سازمانی است که توسط Prosci توسعه یافته است. این مدل به پنج مرحله اصلی تقسیم می‌شود: آگاهی، تمایل، دانش، توانایی و تقویت. در مرحله اول، آگاهی ایجاد می‌شود تا فرد یا سازمان دلیل تغییر را درک کند. در مرحله دوم، تمایل به مشارکت در تغییر تقویت می‌شود، چرا که بدون انگیزه، تغییر به‌سختی امکان‌پذیر است. سپس در مرحله دانش، افراد می‌آموزند که چگونه تغییر را به‌درستی پیاده‌سازی کنند. در مرحله توانایی، افراد باید قابلیت انجام تغییرات را داشته باشند و در نهایت، در مرحله تقویت، تغییر باید تثبیت شده و از برگشت به وضعیت قبلی جلوگیری شود. این مدل برای سازمان‌ها و حتی تغییرات شخصی بسیار کاربردی است. جزییات بیشتر…

تصور کنید در زندگی یا محیط کارتان در حال عبور از یک مسیر پیچیده و پرچالش هستید؛ به جایی رسیده‌اید که تغییر لازم است، حال این تغییر، تغییر محل کار باشد یا منزل، تغییر وسیله‌ی ایاب و ذهاب باشد و یا هر چیز دیگری… اما چطور باید این تغییر را به شکلی مؤثر و پایدار پیاده‌سازی کنید؟ مدل ADKAR و چارچوب ITIL، دو ابزار قدرتمند برای هدایت تغییرات در سازمان‌ها و زندگی شخصی شما هستند. مدل ADKAR با تمرکز بر جنبه‌های انسانی تغییر، گام به گام شما را از آگاهی به تثبیت تغییرات هدایت می‌کند، در حالی که ITIL به‌عنوان یک رویکرد ساختاری برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات، به شما کمک می‌کند تغییرات را در سطح سازمانی و فرآیندهای کاری به‌طور مؤثر پیاده‌سازی کنید. این دو مدل نه تنها به تغییرات سازمانی، بلکه به تحول درونی و شخصی شما کمک می‌کنند تا به مسیری شفاف و موفق در زندگی خود برسید. مدل ADKAR یک چارچوب مدیریتی برای هدایت تغییرات فردی و سازمانی است که توسط Prosci توسعه داده شده است. این مدل به‌طور خاص برای اجرای تغییرات مؤثر و پایدار طراحی شده و به‌ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به تغییر فرهنگ، رفتار یا روش‌های کاری دارند، مفید است. مدل ADKAR از پنج مرحله تشکیل می‌شود: این مدل برای مدیران پروژه‌ها، تیم‌های منابع انسانی و حتی تغییرات شخصی بسیار کارآمد است. مرحله توضیحات مثال آگاهی (Awareness) فرد یا سازمان باید متوجه شود که چرا تغییر لازم است. شرکت شما تصمیم گرفته از سیستم قدیمی Help Desk به یک سیستم جدید ITSM مهاجرت کند. اولین قدم این است که به کارکنان توضیح دهید چرا سیستم قدیمی ناکارآمد شده و چرا تغییر ضروری است. تمایل (Desire) فرد باید تمایل به مشارکت در این تغییر داشته باشد. با نشان دادن مزایای سیستم جدید برای خود کارکنان (مثل کار کمتر، محیط کاربرپسندتر، دیده شدن عملکردشان در گزارش‌ها)، می‌توان میل به مشارکت در تغییر را تقویت کرد. دانش (Knowledge) فرد باید بداند چگونه تغییر را پیاده‌سازی کند. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای استفاده از سیستم جدید، تهیه راهنمای استفاده، پاسخ به سوالات متداول. توانایی (Ability) فرد باید قادر به اجرای تغییر باشد. بعد از آموزش، افراد باید با سیستم کار کنند و پشتیبانی فنی در دسترس باشد تا در صورت مشکل، کمکشان کند. تقویت (Reinforcement) برای اینکه تغییر به‌طور دائمی تثبیت شود، باید از طریق اقدامات تقویتی این تغییر حفظ گردد. ایجاد سیستم پاداش برای استفاده درست از سیستم جدید، گرفتن بازخورد مستمر، و بهبود مداوم. مدل ADKAR و ITIL هر دو به مدیریت تغییر در سازمان‌ها کمک می‌کنند، اما تمرکز آن‌ها متفاوت است. در حالی که مدل ADKAR بیشتر به تغییرات فردی و رفتارهای انسانی در فرآیند تغییر توجه دارد، ITIL (کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات) به فرآیندها و بهترین شیوه‌های مدیریت خدمات فناوری اطلاعات می‌پردازد. استفاده از مدل ADKAR در مدیریت تغییر ITIL استفاده از مدل ADKAR در ITIL می‌تواند به تسهیل فرآیند انتقال، کاهش مقاومت و تضمین موفقیت تغییرات کمک کند، به طوری که کارکنان و تیم‌ها به طور کامل با تغییرات سازگار شوند و به بهبود عملکرد سازمانی کمک کنند. در نتیجه: مدل ADKAR می‌تواند به عنوان یک ابزار برای مدیریت جنبه‌های انسانی تغییرات در فرآیندهای ITIL استفاده شود، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند پذیرش تغییرات توسط کارکنان و ایجاد انگیزه برای پذیرش فناوری‌های جدید. اما این همه ماجرا نیست چه از مدل ADKAR استفاده کنید چه از مدیریت تغییر در ITIL در هرصورت از منظر روانشناسی تغییر، این مدل‌ها به خوبی می‌توانند برای سناریوهای شخصی در زندگی فرد مورد استفاده قرار گیرند. این مدلها نه تنها در محیط‌های سازمانی بلکه در فرآیندهای تغییر شخصی نیز کاربرد دارد. بطور مثال هر کدام از مراحل این مدل ADKAR در مواجهه با چالش‌های فردی، به‌ویژه در مسیر […]