برای ساخت نمودار استخوان ماهی (نمودار ایشیکاوا یا نمودار علت و معلول)، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
مراحل ساخت نمودار استخوان ماهی
- تعریف مشکل:
- ابتدا مشکل یا موضوعی که می‌خواهید بررسی کنید را مشخص کنید. این مشکل باید به‌صورت واضح و مشخص بیان شود.
- کشیدن خط اصلی:
- یک خط افقی بکشید که نمایانگر مشکل شما باشد. معمولاً این خط در سمت راست یا بالای صفحه قرار می‌گیرد.
- در انتهای این خط، کلمه یا عبارت مربوط به مشکل را بنویسید.
- شناسایی دسته‌های علل:
- دسته‌های اصلی علل را مشخص کنید. این دسته‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- افراد (People)
- فرآیندها (Processes)
- تجهیزات (Equipment)
- محیط (Environment)
- مواد (Materials)
- دسته‌های اصلی علل را مشخص کنید. این دسته‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کشیدن شاخه‌ها:
- از خط اصلی (مشکل) به سمت بالا و پایین، شاخه‌هایی بکشید که هر یک از این دسته‌ها را نشان می‌دهند. این شاخه‌ها به‌عنوان "استخوان‌ها" عمل می‌کنند.
- شناسایی علل زیرمجموعه:
- برای هر دسته اصلی، علل خاص‌تری که به آن دسته مربوط می‌شوند را شناسایی کنید.
- این علل را به‌عنوان زیرشاخه‌های جدید به هر یک از شاخه‌های اصلی اضافه کنید.
- تجزیه و تحلیل و اولویت‌بندی:
- پس از تکمیل نمودار، به بررسی هر یک از علل و زیرعلل بپردازید و اولویت‌های لازم را برای بررسی‌های بیشتر یا اقدامات اصلاحی تعیین کنید.
- مستندسازی و به اشتراک‌گذاری:
- نمودار را مستند کنید و آن را با اعضای تیم و ذینفعان به اشتراک بگذارید تا بازخوردها و نظرات آنها را نیز دریافت کنید.
نکات مهم:
- استفاده از تکنیک‌های بارش فکری: برای شناسایی علل، می‌توانید از تکنیک‌های بارش فکری استفاده کنید تا نظرات مختلف اعضای تیم جمع‌آوری شود.
- مشارکت تیم: سعی کنید همه اعضای مرتبط با موضوع را در فرآیند ساخت نمودار مشارکت دهید. این کار به جمع‌آوری اطلاعات جامع و متنوع کمک می‌کند.
- استفاده از ابزارهای گرافیکی: می‌توانید از نرم‌افزارهای گرافیکی مانند Microsoft Visio، Lucidchart، یا حتی پاورپوینت برای ترسیم نمودار استفاده کنید.
مثال:
فرض کنید مشکل شما "افزایش نرخ خطا در تولید" است. شما می‌توانید نمودار را به‌صورت زیر بسازید:
- در بالای صفحه، "افزایش نرخ خطا در تولید" را بنویسید.
- زیر این عبارت، شاخه‌هایی برای افراد، فرآیندها، تجهیزات، محیط و مواد بکشید.
- برای هر شاخه، علل خاص مانند "عدم آموزش کافی (زیرشاخه افراد)" یا "نقص در ماشین‌آلات (زیرشاخه تجهیزات)" را اضافه کنید.
با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید به‌راحتی نمودار استخوان ماهی خود را بسازید و به تجزیه و تحلیل مشکلات بپردازید.
برای حل مشکلات شناسایی شده در نمودار استخوان ماهی (نمودار ایشیکاوا)، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید. این مراحل به شما کمک می‌کنند تا علل ریشه‌ای را شناسایی کرده و راه‌حل‌های مؤثری برای مشکلات طراحی کنید.
ادامه مطلب در صفحه بعدی...
