تحلیل ریشه‌ای (Root Cause Analysis یا RCA) فرآیندی سیستماتیک برای شناسایی و تحلیل علت اصلی یک حادثه یا مشکل است. هدف اصلی RCA این است که به‌جای تمرکز بر روی علائم و مشکلات ظاهری، ریشه‌های واقعی وقوع حادثه را پیدا کند تا از تکرار آن در آینده جلوگیری شود. این فرآیند معمولاً شامل جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل اطلاعات و استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند نمودار علت و معلول یا 5Why است.

RCA می‌تواند در صنایع مختلف، از جمله بهداشت و درمان، تولید، فناوری اطلاعات و ایمنی محیط کار مورد استفاده قرار گیرد. این تحلیل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندها و سیستم‌های خود را بهبود بخشند و در نتیجه کیفیت خدمات و محصولات را افزایش دهند. در واقع، با شناسایی و رفع علل اصلی، سازمان‌ها می‌توانند خطرات را کاهش دهند و به بهره‌وری بیشتری دست یابند.

نتیجه RCA نه‌تنها به شناسایی مشکلات کمک می‌کند بلکه امکان تدوین استراتژی‌های پیشگیرانه را فراهم می‌سازد. با ایجاد فرهنگ یادگیری از خطاها و به اشتراک‌گذاری نتایج تحلیل‌ها، سازمان‌ها می‌توانند به بهبود مستمر دست یابند و عملکرد کلی خود را ارتقا دهند. در نهایت، RCA یک ابزار مهم برای مدیریت بحران و کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث و مشکلات است.