۴. ماتریس اولویت تغییر (Change Priority Matrix)
مدیریت تغییر، بررسی و برنامه‌ریزی تغییرات فناوری اطلاعات است تا این تغییرات با امنیت و کارایی اجرا شوند. ماتریس اولویت در اینجا به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا تأثیر و فوریت تغییر را بسنجند و در مورد تأیید و زمان‌بندی تصمیم بگیرند، مشابه فرآیندهای مدیریت رخداد یا خرید تجهیزات.
🎯 سناریو: تغییر در سرور پایگاه داده جهت ارتقاء به نسخه جدید SQL Server
شرح تغییر:
تیم زیرساخت تصمیم دارد نسخه SQL Server موجود در سرور پایگاه داده اصلی (که سیستم‌های مالی و منابع انسانی به آن وابسته‌اند) را از نسخه 2016 به نسخه 2019 ارتقاء دهد. این تغییر به دلیل نیاز به امکانات جدید و افزایش امنیت انجام می‌شود. اما اجرای این تغییر ممکن است باعث توقف موقت سرویس‌ها شود.
تحلیل با استفاده از ماتریس اولویت تغییر (Change Priority Matrix):
🔹 Impact (تأثیر): Critical
- سرور دیتابیس اصلی سازمان درگیر است.
- چندین سامانه حیاتی (مالی، منابع انسانی، داشبورد مدیریتی) به آن وابسته‌اند.
- خطای احتمالی می‌تواند منجر به توقف کل سامانه‌ها شود.
🔹 Urgency (فوریت): Medium
- نیاز فوری به ارتقاء نیست، اما در بازه زمانی خاصی (قبل از پایان فصل مالی) باید انجام شود.
- زمان‌بندی انعطاف‌پذیر است، اما نباید بیش از حد به تأخیر بیفتد.
نتیجه در ماتریس تغییر: Priority 2 (P2) – تغییر مهم با فوریت متوسط
- نیاز به تغییر برنامه‌ریزی‌شده (Planned Change) دارد.
- باید در زمان کم‌ترافیک کاری (مثل آخر هفته یا خارج از ساعت اداری) انجام شود.
- نیاز به هماهنگی قبلی با همه واحدهای وابسته، گرفتن پشتیبان کامل (Backup)، و تعیین برنامه بازگشت (Rollback Plan) دارد.
نکات کلیدی در مدیریت این تغییر:
- برگزاری جلسه CAB (Change Advisory Board):
- بررسی ریسک، تأثیر و برنامه اجرای تغییر.
- تهیه مستندات:
- شامل سناریوی ارتقاء، روش بازگشت، فهرست سیستم‌های وابسته.
- اطلاع‌رسانی به کاربران نهایی:
- اطلاع از زمان خاموشی سامانه و پیش‌بینی تأخیرها.
- نظارت در حین اجرا و بررسی پس از تغییر (Post-Implementation Review).
🔧 اگر این تغییر بدون بررسی کافی انجام می‌شد...
ممکن بود باعث اختلال در عملیات پرداخت حقوق، صدور فاکتورهای مالی یا گزارش‌های مدیریتی شود؛ که این می‌توانست تبعات مالی و اعتبار سازمانی داشته باشد.
