فرض کنید یک فروشگاه آنلاین به‌طور همزمان چندین تراکنش از کاربران دریافت می‌کند: برای این دو سناریو، دو مدل بدبینانه و خوش‌بینانه در دیتابیس‌ها لحاظ شده. که هر کدام می‌توانند سرعت و دقت در ثبت و واکشی اطلاعات در دیتابیس را به رخ بکشند. یک دیتابیس پویا چطور می‌تواند این سرعت و دقت را داشته باشد؟ در مدل بدبینانه: در مدل خوش‌بینانه: در دنیای واقعی: این مثال نشان می‌دهد که مدل خوش‌بینانه برای سیستم‌هایی که تعاملات زیادی با مشتری دارند (مانند فروشگاه‌های آنلاین)، مناسب‌تر است، در حالی که مدل بدبینانه بیشتر برای سیستم‌هایی استفاده می‌شود که دقت داده‌ها در اولویت است (مانند سیستم‌های مالی).وقتی تراکنش‌ها با هم رقابت می‌کنند: خوش‌بینانه یا بدبینانه؟ پایگاه‌های داده مدرن، میدان نبردی برای تراکنش‌های موازی هستند. هر تراکنش ممکن است بخواهد داده‌ها را بخواند یا به‌روزرسانی کند، و این رقابت سوالات مهمی را مطرح می‌کند: برای پاسخ به این چالش‌ها، دو مدل همزمانی طراحی شده‌اند: مدل بدبینانه: در این رویکرد، تراکنش‌ها برای محافظت از داده‌ها، قفل‌هایی اعمال می‌کنند. هر تراکنش که بخواهد داده‌ای را بخواند یا تغییر دهد، باید منتظر آزاد شدن قفل‌ها باشد. این مدل اطمینان می‌دهد که هیچ دو تراکنشی نمی‌توانند به‌طور همزمان یک ردیف را تغییر دهند. اما هزینه آن کاهش سرعت و احتمال بن‌بست است. مدل خوش‌بینانه: این مدل فرض می‌کند که اکثر تراکنش‌ها با هم تداخلی ندارند، بنابراین نیازی به قفل‌گذاری نیست. دو تراکنش می‌توانند به‌طور همزمان یک ردیف را بخوانند یا تغییر دهند. اگر در پایان، تناقضی شناسایی شود، یکی از تراکنش‌ها باطل می‌شود. این مدل با حذف قفل‌ها، عملکرد بسیار بهتری ارائه می‌دهد. مقایسه در سیستم‌ها: انتخاب مدل به نیاز سیستم بستگی دارد. اگر رقابت بالا باشد، بدبینانه؛ و اگر تراکنش‌ها بیشتر خواندن محور باشند، خوش‌بینانه گزینه بهتری است.

مدیرعامل یک شرکت بزرگ و معتبر تصمیم گرفت که مسیر جدیدی برای تحول سازمانی انتخاب کند. او به دنبال روشی بود که بتواند در همه‌ی بخش‌ها، از بخش مالی و تولید گرفته تا خدمات مشتری، اثربخشی را افزایش دهد. چیزی بنام APQC را شنیده بود و همین را دنبال کرد. او دریافت که APQC مدل جهانی‌ است که به کمک آن شرکت‌ها می‌توانستند فرآیندهای خود را بررسی، تحلیل و با بهترین شیوه‌ها و استانداردها مقایسه کنند. بهمین دلیل، تیم‌های مختلف در شرکت با استفاده از مدل PCF، فرآیندهای خود را بررسی کرده و بهبودهایی را در بخش‌های مختلف پیاده‌سازی کردند. از فرآیندهای مالی گرفته تا فروش و منابع انسانی، هر فرآیند با دقت تجزیه و تحلیل می‌شد و به نقاط قوت و ضعف خود پی برده می‌شد. در نتیجه، بهره‌وری در سطح شرکت افزایش یافت و همه چیز به نظر می‌رسید که در مسیر درستی قرار دارد. اما در میان این موفقیت‌ها، او و مدیران واحدهای شرکت متوجه شد که از یک جایی به بعد، تنها چینش و طراحی و بهبود فرآیندها کافی نیست. در دنیای دیجیتال امروز، ارزش واقعی سازمان‌ها در این است که خدماتی با کیفیت بالا و در سریع‌ترین زمان ممکن ارائه دهند. برای این منظور، نیاز به رویکردی یکپارچه‌تر و مدرن‌تر داشتند. او پس از بررسی‌های زیاد، ITIL4 را یافت؛ این مدل، برخلاف APQC که بر بهبود فرآیندهای داخلی تمرکز داشت، به ارزش‌افزایی از طریق خدمات متمرکز بود. در واقع، ITIL4 بدنبال این بود که تمام فرایندهای چیده شده را در قالب خدمات ارزشمند در تمام بخش‌های سازمان به اجرا درآورد و به بهترین شکل ممکن برای مشتریان نهایی ارزش‌آفرینی کنند. او با اشتیاق به مدیران میانی گفت: «ما تنها بهبودهای جزئی انجام نداده‌ایم، بلکه باید رویکرد خود را بطور کامل به سمت ارزش‌آفرینی از طریق خدمات تغییر دهیم. حالا وقت آن است که به جای تمرکز بر فرآیندها، تمرکز اصلی‌مان را روی تجربه‌ی دیجیتال کارکنان DEX و تجربه‌ی کاربران و مشتری UX و ارائه خدمات با کیفیت بیشتر بگذاریم.» از آن روز به بعد، شرکت شروع به پیاده‌سازی Service Value System (SVS) کرد. این سیستم، ترکیب‌کننده‌ای از فرآیندها، افراد، فناوری‌ها و فرهنگ سازمانی بود که می‌توانست خدمات را به شکلی موثر و هم‌راستا با نیازهای مشتریان ارائه دهد. حالا خدمات به جای صرفاً یک وظیفه، به یک منبع اصلی ایجاد ارزش برای سازمان تبدیل شده بودند. تغییرات بسیار ملموس بود. تیم‌های مختلف سازمان دیگر تنها بعنوان پشتیبان نگریسته نمی‌شدند، بلکه بعنوان شرکای استراتژیک در ایجاد و ارائه خدمات با کیفیت بالا به تمام بخش‌ها و حتی به مشتریان نهایی شناخته می‌شدند. نتیجه؟ در کنار بهبودهای پیوسته‌ای که از طریق APQC بدست آمده بود، حالا شرکت قادر به ارائه خدمات با کیفیت بالا و سریع‌تر بود و این تحول به سرعت در تمام سطوح سازمانی تاثیر گذاشت. شرکت نه تنها فرآیندهای خود را بهبود بخشید، بلکه توانست با استفاده از ITIL4 ارزش واقعی را برای مشتریان و ذینفعان خود ایجاد کند. و اینگونه بود که تحول در دنیای کسب‌وکار با ترکیب APQC و ITIL4 باعث شد تا شرکت، در حالی که به استانداردهای جهانی می‌رسید، همزمان به تجربه‌ای بی‌نظیر برای مشتریان خود تبدیل شود. اما چطور موفق شد؟ مدیرعامل که تصمیم گرفت از APQC و ITIL 4 برای بهبود سازمان خود استفاده کند، موفقیت‌های چشمگیری را در پی داشت. او کار را فازبندی کرد: این مسیر نشان‌دهنده‌ی قدرت ترکیب بهینه‌سازی فرآیندها با ایجاد ارزش از طریق خدمات است، که با APQC و ITIL 4 به دست آمده است. خب فرق APQC و ITIL4 در چیست؟ رمزگشایی از این دو در صفحه بعد تشریح شده…

امروز شنبه است؟! مهم نیست. شنبه اولین روز هفته است؛ نه از آن شنبه‌هایی که قرار است کاری را شروع کنی و نمی‌کنی :).در اولین روز هفته کارمند واحد مالی، پشت میز کارش نشسته و قصد دارد گزارش مالی ماه گذشته را آماده کند. اما قبل از اینکه بتواند کاری انجام دهد، با یک چالش روبه‌رو می‌شود: نرم‌افزار مالی خطا می‌دهد، سیستم مدیریت ایمیل کند شده، و هیچ‌کس در بخش فناوری اطلاعات پاسخگو نیست. حالا او که باید وقتش را صرف تحلیل داده‌ها کند، نیمی از روزش را به جست‌وجوی راه‌حل برای مشکلات فنی اختصاص می‌دهد. بهره‌وری او کاهش می‌یابد، احساس خستگی و ناامیدی می‌کند و در نهایت، نارضایتی‌اش از محیط کار بیشتر می‌شود. این سناریو در بسیاری از سازمان‌ها تکرار می‌شود؛ جایی که تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) نادیده گرفته شده و فناوری به‌جای کمک، به مانعی تبدیل می‌شود. اما اگر سازمانی رویکردی هوشمندانه به DEX داشته باشد، همین مشکلات به راحتی قابل پیشگیری هستند. با مدیریت صحیح تجربه دیجیتال کارکنان، علی دیگر نیازی به تحمل این مشکلات نخواهد داشت. او به راحتی از سیستم‌های سریع و قابل اعتماد استفاده می‌کند، پشتیبانی به‌موقع دریافت می‌کند، و روز کاری‌اش را با بهره‌وری و رضایت بیشتری سپری می‌کند. این همان قدرت DEX است که می‌تواند تغییرات بزرگی در محیط کاری ایجاد کند. اما مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) یعنی چه؟ مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (Digital Employee Experience) یا DEX، رویکردی نوین در سازمان‌ها است که بر بهبود تعاملات دیجیتال کارکنان با ابزارها، سیستم‌ها، و فرآیندهای کاری متمرکز می‌باشد. هدف اصلی DEX ایجاد محیطی است که بهره‌وری، رضایت و انگیزه کارکنان را افزایش دهد. این مفهوم شامل ارزیابی و بهینه‌سازی ابزارهای دیجیتال، ارائه آموزش‌های مناسب، کاهش پیچیدگی سیستم‌ها، و رفع موانع فنی است. DEX با استفاده از داده‌ها و تحلیل‌های رفتاری، نقاط ضعف در تجربه دیجیتال را شناسایی و برای بهبود آن‌ها اقدام می‌کند. پیاده‌سازی موفق DEX نه‌تنها موجب افزایش بازدهی سازمان می‌شود، بلکه باعث تقویت روحیه تیمی، کاهش فرسودگی شغلی، و بهبود ارتباط میان کارکنان و سازمان نیز خواهد شد. مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) چیست و چگونه اجرا می‌شود؟ مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) به معنای بهبود کیفیت تعامل کارکنان با ابزارها، فناوری‌ها و سیستم‌های دیجیتال در محیط کار است. هدف اصلی DEX این است که فرآیندهای کاری دیجیتال برای کارکنان ساده، مؤثر و لذت‌بخش شود و از موانع فنی یا پیچیدگی‌های غیرضروری جلوگیری شود. چگونه DEX را اجرا کنیم؟ با اجرای DEX، کارکنان تجربه‌ای بهتر از محیط کار خود خواهند داشت، که منجر به افزایش انگیزه، بهره‌وری و رضایت شغلی آن‌ها می‌شود. DEX در ITSM: تجربه دیجیتال کارکنان در مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در حوزه مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ITSM)، تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) به معنای بهبود کیفیت خدمات فناوری اطلاعات از نگاه کاربر داخلی (کارکنان) است. DEX در ITSM فراتر از حل مشکلات فناوری است و بر ارائه خدماتی متمرکز است که کارکنان بتوانند بدون اختلال و با رضایت بالا از ابزارها و فرآیندهای IT استفاده کنند. چرا DEX در ITSM مهم است؟ DEX در فرآیندهای ITSM ابزارها و تکنولوژی‌ها یکپارچگی DEX با ITSM باعث می‌شود خدمات IT نه‌تنها پاسخگوی نیازهای فنی باشند، بلکه به بهبود تجربه کاری و افزایش رضایت کارکنان نیز کمک کنند. این رویکرد، IT را به یک شریک استراتژیک برای کسب‌وکار تبدیل می‌کند. تفاوت DEX با UX تجربه دیجیتال کارکنان با تجربه کاربری متفاوت است: در ادامه جدول مقایسه‌ای بین مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) و تجربه کاربری (UX) آورده شده است: ویژگی مدیریت تجربه دیجیتال کارکنان (DEX) تجربه کاربری (UX) هدف اصلی بهبود تجربه کارکنان در استفاده از ابزارها و سیستم‌های دیجیتال در محل کار بهبود تعامل کاربران با محصولات و خدمات دیجیتال (مشتری‌ها) تمرکز محیط داخلی سازمان و کارمندان آن مشتریان و کاربران […]

تصور کنید مدیر فناوری اطلاعات یک شرکت بزرگ هستید. تیم شما روزانه صدها ایمیل رد و بدل می‌کند و امنیت اطلاعات برایتان حیاتی است. گزینه‌های مختلفی پیش رو دارید: می‌توانید یک نرم‌افزار ایمیل را خریداری و روی سرورهایتان نصب کنید یا از یک ارائه‌دهنده سرویس ایمیل سازمانی کمک بگیرید. در گزینه اول، باید زیرساخت‌ها را آماده کنید، امنیت سرور را تضمین کنید، به‌روزرسانی‌ها را مدیریت کنید و به کاربران پشتیبانی بدهید. اما در گزینه دوم، یک سرویس ایمیل کامل دریافت می‌کنید که شامل امنیت، مدیریت، و پشتیبانی است. حالا، کدام انتخاب ارزش بیشتری برای سازمان شما خلق می‌کند؟ این همان تفاوتی است که درک سرویس و محصول را حیاتی می‌کند. هنوز متخصصان فناوری اطلاعات درخصوص اینکه چه چیزی سرویس است و چه چیزی نیست مشکل دارند این مطلب مفصل به آموزش شما در این موضوع مهم پرداختیم: در چارچوب ITIL (Information Technology Infrastructure Library)، تعریف سرویس و تمایز آن از چیزی که سرویس نیست، کلیدی است. تعریف سرویس در ITIL: ویژگی‌های اصلی سرویس: چه چیزی سرویس نیست؟ مثال‌ها: در ITIL، مهم‌ترین اصل این است که سرویس باید همواره حول محور ایجاد ارزش برای مشتری طراحی و مدیریت شود. درنتیجه شاید بپرسید آیا یک نرم‌افزار ایمیل بدون پشتیبانی هست مگر؟ بله، نرم‌افزار ایمیل بدون پشتیبانی هم می‌تواند وجود داشته باشد، هرچند در عمل این وضعیت معمولاً به شکل غیرمستقیم رخ می‌دهد. اجازه بدهید توضیح دهیم: نرم‌افزار ایمیل بدون پشتیبانی چگونه ممکن است؟ چرا نرم‌افزار بدون پشتیبانی سرویس محسوب نمی‌شود؟ بنابراین، نرم‌افزار ایمیل بدون پشتیبانی بیشتر یک ابزار است، اما زمانی که همراه با خدمات مدیریت و پشتیبانی ارائه شود، به یک سرویس تبدیل می‌شود. شاید دوباره بپرسید پس سرویس یعنی هر چیزی که پشتیبانی دارد محسوب می‌شود؟ نه دقیقاً! سرویس در ITIL فقط به داشتن پشتیبانی محدود نمی‌شود، بلکه ارزش و نتیجه‌ای که برای مشتری ایجاد می‌کند محور اصلی آن است. پشتیبانی یکی از اجزای سرویس است، اما به تنهایی برای تعریف چیزی به‌عنوان سرویس کافی نیست. سرویس چیست؟ یک سرویس مجموعه‌ای از قابلیت‌ها، منابع، و پشتیبانی است که به مشتری کمک می‌کند به نتایج مطلوبی دست یابد، بدون اینکه درگیر مدیریت مستقیم ریسک‌ها یا پیچیدگی‌های زیرساختی شود. تفاوت سرویس و پشتیبانی چند معیار کلیدی که سرویس را تعریف می‌کند: چه چیزی سرویس نیست؟ جمع‌بندی: سرویس = ارزش + نتیجه مطلوب + کاهش پیچیدگیپشتیبانی فقط بخشی از سرویس است و نمی‌تواند به‌تنهایی آن را تعریف کند. جدول خدمات و محصولات فناوری اطلاعات: سرویس است یا نه؟ نام خدمت/محصول شرح سرویس است؟ دلیل ایمیل سازمانی (Managed Email) ارائه ایمیل همراه با مدیریت، امنیت، و پشتیبانی مداوم ✔️ بله ارزش ارائه می‌دهد (ارتباط آسان و امن) و مشتری نگران مدیریت زیرساخت نیست. نرم‌افزار ایمیل خام (Email Software) تنها ارائه نرم‌افزار (مثلاً Outlook یا Thunderbird) بدون خدمات پشتیبانی ❌ خیر فقط یک محصول است و مشتری باید نصب و مدیریت آن را خودش انجام دهد. پشتیبانی فنی نرم‌افزار (Help Desk) پاسخ به مشکلات فنی کاربران در استفاده از یک نرم‌افزار ✔️ بله پشتیبانی فنی بخشی از سرویس است که ریسک‌ها و مشکلات را کاهش می‌دهد. ارائه سرور فیزیکی (Physical Server) فروش یا اجاره یک سرور فیزیکی بدون نصب، پشتیبانی، یا مدیریت ❌ خیر سرور تنها یک محصول است و مدیریت آن بر عهده مشتری خواهد بود. سرور ابری (Cloud Server) ارائه سرور مجازی با مدیریت امنیت، پشتیبانی، و به‌روزرسانی‌های زیرساخت ✔️ بله سرویس است چون مشتری نیازی به مدیریت پیچیدگی‌های زیرساخت ندارد و به اهداف خود می‌رسد. نصب نرم‌افزار (Software Installation) انجام فرآیند نصب نرم‌افزار بدون ارائه پشتیبانی مداوم ❌ خیر صرفاً یک فعالیت است و به‌تنهایی ارزش پایداری ارائه نمی‌دهد. بازیابی اطلاعات (Data Recovery) بازگردانی اطلاعات از دست رفته با تضمین امنیت و مشاوره در مورد جلوگیری از رخدادهای مشابه ✔️ بله ارزش […]

در یکی از شرکت‌های پتروشیمی بزرگ کشور، جایی که خط تولید شبانه‌روز مشغول به کار است، مدیر تاسیسات همیشه با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود. یکی از بزرگترین مشکلات، عملکرد ضعیف سیستم تهویه مطبوع در بخش‌های مختلف کارخانه بود. این مشکل باعث نارضایتی کارگران و حتی کاهش بهره‌وری شده بود.او تصمیم گرفت که سیستم تهویه را بطور کامل بازبینی کند. اما بجای صرفاً تعمیرات سطحی، به یک رویکرد پیشگیرانه اندیشید. او با تیم خود جلسه‌ای برگزار کرد و بر اهمیت پیش‌بینی نیازهای آینده تأکید داشت. “ما باید سیستم‌ها را به گونه‌ای مدیریت کنیم که قبل از وقوع مشکل، آن را شناسایی کنیم.”در نتیجه، تصمیم گرفته شد که از اینترنت اشیا (IoT) برای نصب حسگرهایی در نقاط مختلف کارخانه استفاده شود. این حسگرها دما، رطوبت، و وضعیت سیستم تهویه را به‌طور مداوم پایش می‌کردند. این داده‌ها به طور خودکار به سیستم مدیریت تدارکات ارسال می‌شد؛ او و تیمش از طریق نرم‌افزار مربوطه می‌توانستند از مشکلات احتمالی پیش از وقوع آن‌ها آگاه شوند.چند ماه بعد، هنگام بررسی نتایج، متوجه شد که میزان شکایات کارگران به شدت کاهش یافته و بهره‌وری کارخانه به طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. آن‌ها توانسته بودند سیستم تهویه را به شکلی بهینه مدیریت کنند و از نیازهای کارکنان و محیط کار آگاه شوند.مشابه این حکایت در تمام بخش‌های ارایه خدمت توسط دپارتمان‌های تدارکات، تشریفات و تاسیسات، ایمنی وجود دارد و نشان داد که مدیریت تدارکات تنها به نگهداری از تجهیزات محدود نمی‌شود، بلکه به پیش‌بینی و استفاده از فناوری‌های نوین برای بهینه‌سازی عملکرد و افزایش بهره‌وری نیاز دارد. در ایران، علاوه بر خدمات مدیریت تاسیسات، “مدیریت تشریفات” ،”مدیریت تدارکات” و “مدیریت تسهیلات“نیز تمرکز زیادی بر فضا، امکانات رفاهی و اداری، مراسمات، مدیریت منابع و تأمین نیازهای مربوط به کالاها و خدمات دارند. این اصطلاحات به مجموعه خدمات و فعالیت‌های مربوط به نگهداری، تعمیر، ایمنی، پایداری، و بهره‌برداری بهینه از منابع و تدارکات یک سازمان یا شرکت اشاره دارند. برخی از عبارات مشابهی که در ایران برای اشاره به این نوع مدیریت استفاده می‌شود عبارتند از: این اصطلاحات در محیط‌های مختلف صنعتی، تجاری و اداری ایران برای توصیف فرآیندهایی مانند نگهداری و تعمیرات، ایمنی، مدیریت انرژی، مدیریت پسماند و سایر خدمات مرتبط با تأسیسات ساختمان‌ها و مکان‌های کاری استفاده می‌شوند. در ادامه مطلب با کلیات فرایند پیاده‌سازی تحول دیجیتال در تاسیسات آشنا شوید.