ماتریس اولویت‌ ITIL® ابزاری کلیدی در مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ITSM) است که به تیم‌های پشتیبانی کمک می‌کند تا درخواست‌ها و رخدادها را بر اساس دو معیار اصلی «تأثیر» (Impact) و «فوریت» (Urgency) به‌صورت عینی و ساختاریافته اولویت‌بندی کنند. این ماتریس به تیم‌ها امکان می‌دهد تا منابع خود را به مؤثرترین شکل ممکن تخصیص دهند و اطمینان حاصل کنند که مسائل بحرانی در اولویت رسیدگی قرار می‌گیرند. 📊 تعریف ماتریس اولویت‌بندی ITIL در ساده‌ترین حالت، ماتریس اولویت‌بندی ITIL یک جدول ایستا است که بر اساس دو محور «تأثیر» و «فوریت» طراحی شده است: ترکیب این دو عامل منجر به تعیین سطح اولویت (Priority) می‌شود که به تیم‌ها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری بهتری در تخصیص منابع و زمان داشته باشند. برای مشاهده ادامه مقاله فهرست زیر را مطالعه فرمایید:

سناریو: چالش در ارائه خدمات ابری و نقش مدیریت ارتباطات اخیراً یک شرکت بزرگ بیمه‌ای تصمیم گرفته بخشی از زیرساخت‌های IT خود را به یک ارائه‌دهنده‌ی خدمات ابری (Cloud Provider) منتقل کند. در مراحل اولیه، همه‌چیز خوب پیش رفت، اما پس از راه‌اندازی، کاربران داخلی شرکت با کندی سیستم‌ها و ناهماهنگی‌هایی در دسترسی به داده‌ها مواجه شدند. تیم فناوری اطلاعات شرکت، نارضایتی‌ها را دریافت می‌کند، اما علت اصلی مشخص نیست. در این وضعیت، مدیریت ارتباطات در ITIL 4 وارد عمل می‌شود. یک مدیر ارتباطات (Relationship Manager) از طرف تیم IT تعیین می‌شود تا نقش حلقه‌ی اتصال میان شرکت مالی، ارائه‌دهنده‌ی خدمات ابری و کاربران داخلی را ایفا کند. او ابتدا جلساتی منظم با ذی‌نفعان کلیدی برگزار می‌کند تا انتظارات، دغدغه‌ها و اهداف هر طرف را مشخص کند. سپس با شفاف‌سازی سطح خدمات (SLA)، هماهنگی جلسات بازخورد و پیاده‌سازی کانال‌های ارتباطی مستمر (مانند گزارش‌های هفتگی و تابلوهای وضعیت پروژه)، جریان اطلاعات را بهبود می‌بخشد. نتیجه؟با تعریف دقیق انتظارات، شفاف‌سازی مسئولیت‌ها، و ایجاد فضای گفت‌وگوی فعال، تیم‌ها همکاری مؤثرتری پیدا می‌کنند. مشکلات به‌موقع شناسایی و حل می‌شوند و سطح رضایت کاربران به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این مثال نشان می‌دهد که مدیریت ارتباطات در ITIL 4 چیزی فراتر از انتقال پیام است؛ یک پل راهبردی برای خلق ارزش مشترک میان افراد و سازمان‌هاست. اما مدیریت ارتباطات چیست و در کجای ITIL4 است؟ مدیریت ارتباطات یکی از ۳۴ رویه مدیریتی در ITIL 4 است که هدف آن تقویت روابط بین ارائه‌دهندگان خدمات IT، مشتریان و ذی‌نفعان برای دستیابی به اهداف استراتژیک کسب‌وکار است. دیگر نمی‌توان از اهمیت روابط انسانی و سازمانی چشم‌پوشی کرد. ما در این مقاله، به بررسی یکی از مؤلفه‌های کلیدی چارچوب ITIL 4 یعنی مدیریت ارتباطات می‌پردازیم. این رویه نه‌تنها به ایجاد ارتباط بین تیم‌های فناوری اطلاعات و مشتریان کمک می‌کند، بلکه بستری برای هم‌راستاسازی خدمات با اهداف تجاری، ایجاد اعتماد متقابل، و هم‌آفرینی ارزش فراهم می‌سازد. در ادامه، با مفاهیم اصلی، تفاوت‌ها با نسخه‌های پیشین، اصول بنیادین و بهترین شیوه‌های پیاده‌سازی این رویکرد حیاتی آشنا خواهیم شد. مدیریت ارتباطات در ITIL 4 در چارچوب ITIL 4، مدیریت ارتباطات به عنوان یکی از ۳۴ رویه‌ی مدیریتی معرفی شده است. این رویه با هدف ایجاد، حفظ و تقویت روابط اثربخش میان سازمان‌های خدمات‌دهنده‌ی IT و ذی‌نفعان داخلی و خارجی تعریف شده است. تیم‌های IT با استفاده از این رویکرد، اطمینان حاصل می‌کنند که ارتباطات میان مشتریان، تأمین‌کنندگان، شرکا و واحدهای داخلی سازمان، شفاف، پایدار و سازنده است. در این رویه، تیم‌های خدمات IT مسئولیت دارند که نیازهای کسب‌وکار را به‌درستی درک کرده و انتظارات طرف مقابل را به‌صورت روشن و مستند مدیریت کنند. آن‌ها با برقراری تعاملات هدفمند، زمینه را برای اعتمادسازی، هم‌افزایی و خلق مشترک ارزش فراهم می‌سازند. این تعاملات نه‌فقط محدود به پاسخگویی به نیازهای جاری هستند، بلکه فرصتی برای نوآوری، بهبود مستمر و ایجاد مزیت رقابتی نیز به شمار می‌آیند. در واقع، مدیریت ارتباطات در ITIL 4 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از سطح روابط سنتی و پاسخ‌محور، به سمت مشارکت‌های راهبردی، دوسویه و مبتنی بر همکاری گام بردارند.تمرکز این رویه بر ایجاد و پرورش روابط مؤثر میان سازمان خدمات و ذی‌نفعان آن شامل مشتریان، تأمین‌کنندگان، شرکا و تیم‌های داخلی است. اهداف اصلی: تفاوت‌های کلیدی با نسخه ۲۰۱۱ ITIL v3 در نسخه v3، مفاهیم مدیریت ارتباطات در فرآیندهای «مدیریت ارتباط با کسب‌وکار» و «مدیریت تأمین‌کننده» ادغام شده بودند. در ITIL 4، این مفهوم به عنوان یک رویه مستقل شناخته می‌شود. تفاوت‌های برجسته: اصول کلیدی در ITIL4 ۱. درک و شفافیت متقابل۲. اعتمادسازی با عملکرد پایدار۳. هم‌آفرینی فعال ارزش با ذی‌نفعان۴. مدیریت پیش‌گیرانه انتظارات۵. پایش و بهبود مستمر روابط ۵ بهترین شیوه برای موفقیت ۱. شناسایی ذی‌نفعان کلیدی۲. تدوین استراتژی مدیریت ارتباطات۳. ایجاد کانال‌های ارتباطی منظم۴. استفاده از شاخص‌های […]

هم‌راستاسازی عملیات فناوری اطلاعات (ITOM) با مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ITSM) به کلید موفقیت سازمان‌ها تبدیل شده است. این رویکرد یکپارچه با تبدیل هشدارهای زیرساختی به تیکت‌های قابل اقدام، تسریع در تشخیص و رفع مشکلات را ممکن می‌سازد. با استفاده از ابزارهای هوشمند، هشدارها به‌طور خودکار به تکنسین‌های مناسب اختصاص می‌یابند، و مدیریت حادثه با کمترین تاخیر انجام می‌شود. در همین راستا، CMDB نیز با قابلیت کشف خودکار و همگام‌سازی بلادرنگ، همواره دقیق، به‌روز و آماده‌ی حسابرسی باقی می‌ماند. نگاشت وابستگی دارایی‌ها به شناسایی علت‌های ریشه‌ای حوادث کمک کرده و با کاهش MTTR (میانگین زمان ترمیم)، بهره‌وری را بهبود می‌بخشد. افزون بر این، ویژگی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی همچون پیش‌بینی هشدار، آستانه‌های تطبیقی و همبستگی هشدارها، رویکردی پیش‌گیرانه را ممکن می‌سازد. پیکربندی گردش‌کار برای ثبت خودکار تیکت‌ها در ServiceDesk Plus، فرآیند رفع مشکل را به‌صورت کاملاً خودکار درآورده و نیاز به مداخلات دستی را کاهش می‌دهد. همچنین با قابلیت برنامه‌ریزی زمان خرابی، هشدارهای غیرضروری حذف شده و تمرکز بر رویدادهای واقعی افزایش می‌یابد. جدول سناریوهای عملی ITOM + ITSM سناریو شرح رویداد اقدام خودکار مزیت حاصل‌شده خرابی سرور سرور اصلی پایگاه داده از دسترس خارج می‌شود ثبت خودکار بلیط، تخصیص به تیم زیرساخت کاهش MTTR، پاسخ سریع تغییر در پیکربندی نرم‌افزاری جدید نصب می‌شود ثبت تغییر در CMDB، ارزیابی تاثیر اطمینان از آمادگی برای حسابرسی هشدار ظرفیت بالا فضای دیسک یکی از سرورها پر می‌شود هشدار، ثبت بلیط، تخصیص به تیم ذخیره‌سازی پیشگیری از خرابی سیستم بروزرسانی برنامه‌ریزی‌شده به‌روزرسانی ویندوز در ساعات شبانه برنامه‌ریزی خرابی، حذف هشدارهای کاذب کاهش نویز هشدارها افزایش ترافیک شبکه افزایش ناگهانی پهنای باند مصرفی همبستگی هشدارها، تحلیل علت شناسایی حملات احتمالی یا بار غیرعادی 🎯 سناریو واقعی: قطعی غیرمنتظره در سرور برنامه مالی شرح رویداد: در ساعت ۱۰:۱۵ صبح، یکی از سرورهای حیاتی که برنامه مالی سازمان روی آن اجرا می‌شود، به‌طور ناگهانی پاسخ‌گو نیست. این قطعی باعث می‌شود کاربران نتوانند به اطلاعات حسابداری و پرداخت‌های روزانه دسترسی داشته باشند. این اتفاق در زمان اوج فعالیت‌های مالی رخ می‌دهد و فشار زیادی به تیم IT وارد می‌کند. اقدامات خودکار با رویکرد ITOM + ITSM: نتیجه: نکته: Dependency Mapping یا به فارسی: نقشه‌برداری وابستگی‌ها، به فرایندی گفته می‌شود که در آن ارتباط و وابستگی بین اجزای مختلف یک سیستم فناوری اطلاعات شناسایی و به‌صورت بصری یا ساختاری نمایش داده می‌شود. به زبان ساده: Dependency Mapping مشخص می‌کند که کدام سرورها، اپلیکیشن‌ها، دیتابیس‌ها یا سرویس‌ها به یکدیگر وابسته‌اند و اگر یکی از آن‌ها دچار مشکل شود، روی کدام اجزای دیگر اثر می‌گذارد. مقایسه مدیریت حادثه در دو رویکرد: با یکپارچگی ITOM + ITSM و بدون آن جدول مقایسه‌ی زیر به‌روشنی نشان می‌دهد که یکپارچه‌سازی ITOM (مدیریت عملیات فناوری اطلاعات) با ITSM (مدیریت خدمات فناوری اطلاعات) چگونه می‌تواند موجب بهینه‌سازی فرایند مدیریت حادثه شود. در رویکرد یکپارچه، تشخیص حوادث، ثبت تیکت، تخصیص خودکار به تیم‌های مسئول، و تحلیل وابستگی دارایی‌ها همگی به‌صورت خودکار و دقیق انجام می‌گیرند. این امر منجر به کاهش چشمگیر زمان پاسخ‌گویی، افزایش دقت در شناسایی علت اصلی، و ارتقاء سطح شفافیت و مستندسازی می‌شود. در مقابل، اتکا به رویکرد سنتی مبتنی بر نیروی انسانی در مرکز عملیات شبکه (NOC)، علاوه بر ایجاد تأخیر در واکنش، باعث بروز خطاهای انسانی، ضعف در مستندسازی، و دشواری در تحلیل‌های آینده‌نگرانه می‌گردد. لذا، بهره‌گیری از رویکرد یکپارچه ITOM + ITSM برای سازمان‌هایی که به دنبال پایداری، چابکی و پاسخ‌گویی بالا در مدیریت خدمات فناوری اطلاعات هستند، امری ضروری و استراتژیک به‌شمار می‌آید. شاخص با یکپارچگی ITOM + ITSM بدون یکپارچگی (مدیریت سنتی مبتنی بر NOC انسانی) تشخیص حادثه به‌صورت خودکار توسط سامانه‌های مانیتورینگ و تحلیل هشدار توسط اپراتور NOC بر اساس مشاهده و تجربه انسانی ثبت تیکت ثبت خودکار در سامانه مدیریت خدمات (ITSM) بلافاصله پس از وقوع […]

رویکردی مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی برای ارتقاء امنیت سایبری 📌 شرکت مدانت – ارائه‌دهنده راهکارهای جامع امنیت اطلاعات در عصر دیجیتال که تهدیدات سایبری روزبه‌روز پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شوند، حفظ امنیت اطلاعات، زیرساخت‌ها و داده‌های سازمانی به یکی از اولویت‌های اصلی کسب‌وکارها بدل شده است.CIS Controls یا «کنترل‌های امنیتی مرکز امنیت اینترنت»، مجموعه‌ای از اقدامات استاندارد، عملی و اولویت‌بندی‌شده برای مدیریت و کاهش ریسک‌های امنیتی محسوب می‌شوند. شرکت مدانت، به عنوان ارائه‌دهنده خدمات حرفه‌ای در حوزه امنیت سایبری، این کنترل‌ها را به عنوان یکی از مؤثرترین چارچوب‌ها در پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی سازمانی معرفی می‌کند. تعریف کنترل‌های CIS CIS Controls مجموعه‌ای از ۱۸ گروه کنترلی است که توسط مرکز امنیت اینترنت (Center for Internet Security) تدوین شده‌اند. هدف اصلی این کنترل‌ها، کمک به سازمان‌ها در شناسایی و کاهش آسیب‌پذیری‌ها، مقابله با تهدیدات رایج و حفظ یکپارچگی اطلاعاتی است. این کنترل‌ها در سه سطح اجرایی بنام IG تقسیم‌بندی می‌شوند: IG (Implementation Guidance) در کنترل‌های CIS به معنای راهنمای پیاده‌سازی است. این راهنما شامل دستورالعمل‌ها، توضیحات، و بهترین شیوه‌هایی است که سازمان‌ها می‌توانند برای پیاده‌سازی هر کدام از ۱۸ کنترل امنیتی CIS در سیستم‌های خود به‌کار گیرند. هدف اصلی IG کمک به سازمان‌ها برای اجرای مؤثر و استاندارد کنترل‌ها با توجه به نیازهای خاص آنها است. این راهنما به‌طور دقیق شرح می‌دهد که چگونه هر کنترل باید پیاده‌سازی شود تا بهترین نتایج حاصل گردد. علاوه بر این، IG معمولاً شامل مثال‌ها و ابزارهایی است که سازمان‌ها می‌توانند برای ارزیابی و نظارت بر فرآیندهای امنیتی خود استفاده کنند. با استفاده از IG، سازمان‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که اقدامات امنیتی آنها با الزامات و استانداردهای بین‌المللی هم‌راستا است. سناریو کاربردی: تجربه یک شرکت نرم‌افزاری شرکت نرم‌افزاری ایکس، که در حوزه توسعه اپلیکیشن‌های مالی فعالیت می‌کند، طی سال‌های اخیر تمرکز خود را بر توسعه سریع محصول و جذب بازار گذاشته بود، اما از پیاده‌سازی اصول امنیتی غافل مانده بود. سیستم‌های عامل و نرم‌افزارهای سروری به‌روزرسانی نشده بودند، و حساب‌های کاربری با دسترسی‌های وسیع و بدون کنترل متمرکز در محیط باقی مانده بودند. در یکی از روزهای کاری، یک بدافزار از طریق یک پیوست ایمیل وارد شبکه داخلی شد و به‌سرعت، به دلیل نبود سامانه‌های کنترل دسترسی و مدیریت وصله‌ها، در سراسر سرورها گسترش یافت. مهاجم توانست از طریق این بدافزار به پایگاه داده مشتریان دسترسی پیدا کند و اطلاعات مالی، شماره تماس و مشخصات هویتی هزاران مشتری به بیرون نشت کرد. علاوه بر خسارت شدید اعتباری، شرکت با شکایت‌های قانونی و جریمه‌های مالی مواجه شد. بررسی‌های بعدی نشان داد که اگر تنها چند کنترل اولیه CIS مانند Inventory Control، Patch Management، Access Control و Malware Defense فعال می‌بودند، این حمله تا حد زیادی قابل پیشگیری بود.تحلیل کارشناسی نشان می‌دهد که عدم اجرای حداقل کنترل‌های پایه CIS، عامل اصلی این رخداد بوده است. با استفاده از مهم‌ترین کنترل‌های CIS عنوان کنترل شرح مختصر شناسایی و کنترل دارایی‌ها ثبت و مدیریت کلیه تجهیزات و سیستم‌های فعال در سازمان پیکربندی امن سیستم‌ها و نرم‌افزارها استفاده از تنظیمات پیش‌فرض امن به جای تنظیمات کارخانه‌ای یا آسیب‌پذیر مدیریت دسترسی کاربران تعیین دسترسی‌ها بر اساس اصل «حداقل دسترسی مورد نیاز» مدیریت گزارش‌های سیستمی (Log Management) فعال‌سازی، ذخیره‌سازی و تحلیل لاگ‌های سیستم جهت تشخیص رخدادهای مشکوک دفاع در برابر بدافزارها استقرار ابزارهای مقابله با ویروس‌ها، باج‌افزارها و بدافزارهای ناشناخته خدمات مدانت در حوزه پیاده‌سازی کنترل‌های CIS شرکت مدانت با بهره‌گیری از تیم متخصص، توانایی پیاده‌سازی دقیق، مرحله‌به‌مرحله و متناسب با نوع سازمان را دارد. ما با ارزیابی سطح امنیت موجود و نیازهای خاص هر مشتری، کنترل‌های مناسب را انتخاب کرده و فرآیند امن‌سازی را به‌صورت مستند و قابل‌پایش اجرا می‌کنیم. شرکت مدانت با بهره‌گیری از تجربیات گسترده در پیاده‌سازی کنترل‌های CIS، به‌طور خاص تمرکز خود را بر یکپارچه‌سازی این کنترل‌ها با فرآیندهای […]

چه در عالم سیاست و چه در انقلاب‌ها و چه در کاروکسب همیشه هر چیز جدید و نوآورانه‌ای وقتی عرضه شود با واکنش چندین گروه مختلف مواجهه می‌شود. برخی با قبول ریسک فوراً خود را وفق می‌دهند، برخی تا شواهد و تجربیات دیگران را مشاهده نکنند، اقدامی نمی‌کنند، برخی دیگر تنها زمانی تغییر را می‌پذیرند که به نوعی فشار اجتماعی یا اقتصادی به آن‌ها وارد شود، و گروهی نیز به‌شدت در برابر تغییر مقاومت می‌کنند و ترجیح می‌دهند همچنان به روش‌های قدیمی پایبند بمانند. این پدیده نه تنها در عرصه فناوری، بلکه در سیاست و انقلاب‌ها نیز به‌وضوح قابل مشاهده است. به‌عنوان مثال، در هنگام وقوع یک انقلاب، ابتدا گروهی از افراد که به تغییرات و تحولات جدید علاقه‌مند هستند، پیشقدم می‌شوند و ایده‌های انقلابی را با اشتیاق می‌پذیرند. این افراد معمولاً به‌عنوان پیشروان در مسیر تحول شناخته می‌شوند. سپس، گروهی از افراد که به‌طور طبیعی محافظه‌کارتر هستند و تمایل دارند تا شواهد بیشتری ببینند، به تدریج به حرکت می‌پیوندند. آن‌ها وقتی مطمئن شوند که تغییرات به‌طور عملی کار می‌کنند و در حال تحقق هستند، به صفوف انقلابیون می‌پیوندند. اما در کنار این گروه‌ها، برخی دیگر که به‌شدت در برابر تغییر مقاومت می‌کنند، ممکن است تنها زمانی که دیگر راهی جز پذیرش تغییر نداشته باشند، به آن تن دهند. در نهایت، گروهی نیز به‌طور کامل از تغییر دوری می‌کنند و ترجیح می‌دهند به روش‌های سنتی خود پایبند بمانند، حتی اگر روند زمان آن‌ها را به حاشیه براند. این واکنش‌ها در دنیای کسب‌وکار هم مشاهده می‌شود. در پی معرفی یک محصول جدید، برخی از مشتریان که جرات ریسک کردن دارند و همیشه به دنبال تجربه‌های جدید هستند، اولین کسانی هستند که محصول را خریداری کرده و در مورد آن صحبت می‌کنند. سپس، اکثریت بازار که بیشتر تمایل به مشاهده موفقیت دیگران دارند، به تدریج به سمت پذیرش محصول جدید حرکت می‌کنند. اما آن دسته از مصرف‌کنندگان که عادت به روش‌های قدیمی دارند و نسبت به تغییرات حساس هستند، ممکن است مدت‌ها بعد از دیگران به استفاده از آن محصول روی آورند. در این بین، مدل‌هایی مثل مدل پذیرش نوآوری راجرز می‌توانند به‌طور ویژه در درک و پیش‌بینی این رفتارها کمک کنند. با شناخت دقیق گروه‌های مختلف و رفتارهایشان، می‌توان استراتژی‌های مؤثری برای معرفی نوآوری‌ها و مدیریت تغییرات طراحی کرد. به‌طور کلی، واکنش‌های مختلف به نوآوری‌ها بستگی به عوامل فردی، اجتماعی، و فرهنگی دارد و موفقیت هر نوآوری، به توانایی مدیریت این واکنش‌ها و استفاده از آن‌ها برای پیشبرد تغییرات بستگی دارد. پذیرش نوآوری‌ها و تغییرات تکنولوژیکی برای هر سازمانی حیاتی است بخصوص امروزه که اکثریت ماهیت موجودی هر کسب‌وکاری بر فناوری و نوآوری است. این تغییرات می‌توانند از سیستم‌های نرم‌افزاری جدید تا فرآیندهای بهبود یافته متغیر باشند. برای موفقیت در پیاده‌سازی این نوآوری‌ها، ضروری است که بدانیم اعضای سازمان چگونه به این تغییرات واکنش نشان می‌دهند و در کدام دسته از پذیرش قرار می‌گیرند. مدل پذیرش نوآوری راجرز به همین منظور طراحی شده است. مدل پذیرش نوآوری راجرز (Rogers’ Diffusion of Innovations) این مدل توضیح می‌دهد که افراد چگونه و با چه سرعتی نوآوری‌ها را پذیرفته و آن‌ها را در زندگی روزمره خود به کار می‌برند. در این مدل، افراد به پنج گروه تقسیم می‌شوند که هر گروه ویژگی‌ها و رفتارهای خاص خود را دارد. گروه درصد جمعیت ویژگی‌ها و رفتارها مثال‌ها نوآوران (Innovators) ۲.۵٪ ریسک‌پذیر، علاقه‌مند به تجربیات جدید، سریع در پذیرش تغییر اولین کسانی که ابزار جدید را تست می‌کنند. پذیرندگان اولیه (Early Adopters) ۱۳.۵٪ افراد با نفوذ که دیگران به آنها نگاه می‌کنند کسانی که بعد از تحقیق، مشتاق استفاده از سیستم جدید می‌شوند. اکثریت اولیه (Early Majority) ۳۴٪ محتاط، ولی با مشاهده دیگران، تغییر را می‌پذیرند افرادی که وقتی ببینند دیگران از سیستم جدید استفاده می‌کنند، پیوسته […]