EDM (ارزیابی، هدایت و نظارت) یا Evaluate, Direct, Monitor یک چارچوب کلیدی در حاکمیت فناوری اطلاعات است که در COBIT 2019 معرفی شده است. این مدل شامل سه بخش اصلی است: ارزیابی که به تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر اهداف کسب‌وکار می‌پردازد، هدایت که جهت‌گیری‌های کلان و خط‌مشی‌های کلیدی را تعیین می‌کند، و نظارت که بر اجرای سیاست‌ها و میزان تحقق اهداف نظارت دارد. هدف اصلی این رویکرد، همسویی فناوری اطلاعات با استراتژی سازمانی است. از مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به کاهش ریسک، بهبود بهره‌وری، افزایش شفافیت و پاسخ‌گویی اشاره کرد. این چارچوب عمدتاً برای مدیران ارشد، هیئت‌مدیره و متخصصان فناوری اطلاعات طراحی شده و از ابزارهایی مانند COBIT، ITIL و ISO 38500 بهره می‌برد. با این حال، اجرای آن با چالش‌هایی مانند پیچیدگی، نیاز به تعهد مدیریت و تغییرات سازمانی مواجه است. جزییات بیشتر…

حاکمیت فناوری اطلاعات و فناوری (I&T Governance) به فرآیندها، ساختارها و مکانیزم‌هایی اشاره دارد که اطمینان حاصل می‌کنند فناوری اطلاعات و فناوری (I&T) به‌طور اثربخش از اهداف سازمانی پشتیبانی می‌کنند. این حاکمیت بر تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، مدیریت ریسک و بهینه‌سازی منابع تمرکز دارد. مدل‌های مختلفی مانند COBIT 2019، ISO/IEC 38500 و ITIL برای پیاده‌سازی آن استفاده می‌شوند. اصول کلیدی آن شامل مسئولیت‌پذیری، استراتژی، کسب ارزش، مدیریت ریسک، عملکرد و انطباق است. عدم وجود حاکمیت قوی می‌تواند به هدررفت منابع، افزایش مخاطرات امنیتی و کاهش بهره‌وری منجر شود. مثال: سازمانی که از چارچوب COBIT 2019 استفاده می‌کند، با تعریف دقیق نقش‌ها و فرآیندها، از هم‌راستایی فناوری اطلاعات با اهداف کسب‌وکار اطمینان حاصل می‌کند.

ISACA (Information Systems Audit and Control Association) یک سازمان جهانی است که در زمینه‌های مدیریت فناوری اطلاعات، حسابرسی، کنترل و امنیت سیستم‌های اطلاعاتی فعالیت می‌کند. این سازمان از سال ۱۹۶۹ تأسیس شده و هدف آن ارتقاء استانداردهای حرفه‌ای و ارائه راهکارهای آموزشی برای متخصصان فناوری اطلاعات است. ISACA گواهینامه‌هایی مانند CISA (مدیریت امنیت اطلاعات)، CISM (مدیریت امنیت) و CGEIT (حاکمیت IT) را برای تأسیس اعتبار و تخصص در این حوزه‌ها ارائه می‌دهد. این سازمان همچنین ابزارهایی برای ارزیابی و بهبود عملکرد سیستم‌های فناوری اطلاعات فراهم می‌آورد و در سطح جهانی شناخته شده است. کوبیت یکی از چارچوب‌های محبوب این سازمان است!

روش QCBS (Quality and Cost Based Selection) یک روش برای انتخاب مشاور است که ترکیبی از ارزیابی کیفی و هزینه‌ای می‌باشد. ابتدا پیشنهادات مشاوران از نظر کیفیت، تخصص و تجربه بررسی می‌شود. سپس قیمت‌های پیشنهادی مشاوران برای انجام پروژه مقایسه می‌گردد. در این روش، امتیازها بر اساس نسبت‌های مشخصی ترکیب می‌شوند (معمولاً ۷۰٪ کیفیت و ۳۰٪ هزینه). هدف این روش، انتخاب مشاوری است که بهترین توازن را بین کیفیت و هزینه ارائه دهد. این روش در پروژه‌هایی با نیاز به تخصص بالا و ارزیابی دقیق از هر دو جنبه کیفیت و هزینه کاربرد دارد.

در ITIL 4، فعالیت Digital & IT Strategy (DITS) یکی از اجزای اساسی زنجیره ارزش خدمات است که بر تدوین استراتژی‌های دیجیتال و IT سازمان‌ها تمرکز دارد. این فعالیت شامل تحلیل و برنامه‌ریزی استراتژیک برای استفاده مؤثر از فناوری‌های دیجیتال در جهت پشتیبانی از اهداف بلندمدت کسب‌وکار است. Digital & IT Strategy به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از فناوری اطلاعات به عنوان یک ابزار رقابتی و نوآورانه استفاده کنند و در عین حال، رویکردهای دیجیتال خود را با نیازهای بازار و انتظارات مشتری هم‌راستا نمایند. این فرآیند شامل تحلیل روندهای بازار، شناسایی فرصت‌های فناوری، و تعیین جهت‌گیری‌های استراتژیک برای ایجاد ارزش بلندمدت است. هدف نهایی این فعالیت، تسهیل رشد و تحول دیجیتال از طریق هم‌افزایی فناوری و استراتژی‌های کسب‌وکار است.